دانش و اطلاعات حقوقی قبل از ازدواج

ازدواج تنها راه ایجاد بنیان طبیعی و مشروع برای خانواده است. بنابراین مردان و زنانی که خود را آماده پذیرش مسئولیت می بینند، کسانی که خود را لایق پدر و مادر شدن می دانند و آنهایی که عشق خود را به یکدیگر ابدی می دانند، با امضای این قرارداد موافقت می کنند. ازدواج به عنوان یک نهاد قانونی دارای مراحلی است. خواستگاری اولین مرحله این توافق است، تشریفاتی کهن و ریشه دار که همواره مورد توجه قانون بوده است. اما معنای دقیق و ماهیت حقوقی خواستگاری چیست؟ آیا خواستگاری زن از مرد قابل قبول است؟ محدوده و شرایط رابطه دختر و پسر در دوران نامزدی چگونه است؟ رابطه زن و مرد در این زمینه چگونه است؟ خواستگاری با چه محدودیت ها و موانع شرعی یا قانونی مواجه است؟ حقوق طرفین در نامزدی چیست؟ چه کسی نمی تواند ازدواج کند؟ در ادامه با برخی از قوانین حقوقی خواستگاری و نامزدی بر اساس قانون مدنی آشنا می شویم. نکات حقوقی ازدواج، نامزدی و .........

خواستگاری و محدودیت های آن

 برای هر زنی می توان خواستگاری کرد، مگر اینکه آن مرد اساساً نتواند با آن زن ازدواج کند. مثلاً آن زن شوهر داشته باشد یا از اقربای نسبی مانند مادر یا خواهر یا نسبت سببی مانند مادر مرد باشد.

اگر مردی به زنی که به هر دلیلی نمی تواند با او ازدواج کند قول نکاح بدهد و این عدم توانایی ناشی از حکم شرعی یا شرعی باشد، این عقد باطل و بی اثر است و زن نمی تواند آن مرد را مجبور به ازدواج کند. . (ماده 1034 قانون مدنی)

 تبصره : اگر مردی دختری را با وعده ازدواج فریب دهد و از این طریق ضرر مادی یا معنوی به او وارد شود، دختر می تواند خسارت وارده به او را مطالبه کند و مرد ضامن جبران این ضرر است.

هنگام نامزدی قوانینی وجود دارد

اگر مردی به زنی قول ازدواج بدهد و با او قرارداد نامزدی ببندد، این قول برای برقراری رابطه زناشویی بین آنها کافی نیست و برای این رابطه باید عقد ازدواج امضا شود.

صرف قول به نکاح برای برقراری رابطه زناشویی بین طرفین کافی نیست، حتی اگر طرفین در مورد مهریه توافق کرده باشند و مرد تمام یا قسمتی از مهریه را به زن داده باشد.

اگر مردی به زنی که به هر دلیلی نمی تواند با او ازدواج کند قول نکاح بدهد و این عدم توانایی ناشی از حکم شرعی یا شرعی باشد، این عقد باطل و بی اثر است و زن نمی تواند آن مرد را مجبور به ازدواج کند.

تا زمانی که عقد بین طرفین منعقد نشده باشد، هر یک از طرفین می تواند از انجام نکاح خودداری کند و طرف دیگر نمی تواند او را به هیچ وجه مجبور به ازدواج کند، حتی اگر با یکدیگر قول ازدواج داده باشند و در مورد برخی مسائل مثل مهریه با هم توافق کرده اند. (ماده 1035 ق.م.)

اگر مردی قول ازدواج با زنی را بدهد اما با او ازدواج نکند، زن نمی تواند صرفاً به دلیل امتناع مرد از ازدواج با او مطالبه خسارت کند، مگر اینکه ثابت کند که مرد او را فریب داده و به او ضرر رسانده است یا اینکه او سوء استفاده کرده است. . (ماده 1035 قانون مدنی و ماده 9 قانون مسئولیت مدنی)

اگر بین دختر و پسری قول نکاح شده باشد و این تعهد وجود داشته باشد، مثلاً پسر به عهد خود برای ازدواج با دختر عمل نکند، باید مبلغ معینی ریال به زن بپردازد. دختر، دختر نمی تواند، اگر پسر از ازدواج با او امتناع کرد، باید این تعهد را از او مطالبه کند.

 نکته: اگر دختر و پسری برای آینده با یکدیگر قول ازدواج بدهند، این تعهد به تنهایی باعث زن و شوهر نمی شود. بنابراین هرگونه رابطه نامشروع بین آنها موجب مجازات مقرر در قانون مجازات اسلامی در این مورد می شود. این مجازات برای بار اول 100 ضربه شلاق در صورتی که عمل بین آنها زنا باشد و اگر رابطه نامشروع کمتر از زنا باشد برای هر یک از طرفین تا 99 ضربه شلاق خواهد بود.

تبصره: در صورتی که دختر و پسر با یکدیگر رابطه نامشروع داشته باشند، دختر نمی تواند اجبار پسر را به صیغه نکاح از دادگاه بخواهد.

قوانین مربوط به شکست نامزدی

در صورتی که دو نفر با یکدیگر قرارداد نامزدی بسته باشند و به یکدیگر قول ازدواج داده باشند و این ازدواج صورت نگیرد، طرفین می توانند هدایایی را که در دوران نامزدی به یکدیگر داده اند از یکدیگر مطالبه کنند. اگر همین هدایا موجود نباشد، طرفین می‌توانند قیمت هدایا را از طرف مطالبه کنند، مگر اینکه هدیه قابل نگهداری نباشد و قابل مصرف باشد، مانند غذا، یا اگر قابل نگهداری باشد، بدون تقصیر از بین رفته است. مهمانی، به عنوان مثال، یک حلقه طلایی. هدیه بر اثر تصادف گم می شود. (ماده 1037)

در مورد هدایای قبل از دوران نامزدی، تنها در صورتی می توان کادو را مطالبه کرد که خود هدیه موجود باشد و توسط گیرنده تغییر نکرده باشد. (ماده 803)

تبصره : طرفین می توانند نامه هایی را که در زمان نامزدی برای یکدیگر ارسال کرده اند از طرف مقابل برگردانندy، اما در صورت مفقود شدن این نامه ها، هیچ خسارتی از این بابت قابل مطالبه نیست.

چه کسی مسئول هزینه هاست؟

هزینه ازدواج معمولا به عهده شوهر است. بنابراین در صورت جدایی طرفین، مرد نمی تواند این هزینه ها را از زن مطالبه کند.

اگر مردی به زن چیزی به نام نکاح داده باشد ولی وصلت صورت نگیرد، می تواند این مبلغ را از زن پس بگیرد.

اگر یکی از نامزدها فوت کرده باشد، طرف مقابل نمی تواند بهای هدایایی را که به نامزد متوفی داده شده مطالبه کند و تنها در صورت موجود بودن خود هدایا حق مطالبه آن را خواهد داشت.